مقدمه: 

در ابتدای حضور بشر بر روی کره خاکی همواره در تلاش برای بقا خود بوده واین امر موجب ایجاد تغییرات فراوان در محیط اطراف خود گشته است *

بشر از ابتدا باتوجه به اجتماعی بودن طبیعتش در پی ایجاد اجتماعت دسته جمعی بوده است*

این امرباعث شکل گیری استقرارها وزیستگاهای در اکثر مناطق زمین شده بود.

یکی از این سکونتگاها در دشت خاوه شکل گرفته است. دشت خاوه دراستن لرستان شهرستان دلفان (نورآباد) یکی از دشت های مهم زاگرس مرکزی است که در منطقة پشتکوه شرقی و در بین کوه های گرین و سفید کوه واقع شده است.

دشت خاوه به علت موقعیت خاص واهمیت ان زیستگاه جوامع بشری بوده است. خانم فریا استارک جهانگرد انگلیسی، در سفرنامه اش، در بخش دیدار از سرزمین خاوه در شمال لرستان می نویسد: « به احتمال زیاد مراتع نیسان که اسکندر مقدونی موقع هجوم به پارس از آن ها دیدن کرده است در همین نواحی قرار داشته است. شهرت مراتع نیسان بیشتر به خاطر پرورش اسب است.*

* راولینسون که در سال 1836م هنگام مسافرت به لرستان برای رفتن از خرم اباد بهبه کرمانشاه از این مسیر عبور کرده بود نوشته است"به نظر من اراضی غنی و چمنزارهای خاوه همان منطقه نیسین است که اسکندر از بغستان یا بیستون هنگام مسافرت از شوش به همدان از انجا دیدن کرده است که دارای اسبای از نژاد استثنای بوده است"*

 باید گفت اگر چه در متون تاریخی وجغرافیای چندان به حضور جوامع مختلف انسانی در این منطقه اشاره نشده است اما داده های باستانشناسی مهر تاییدی بر حضور جوامع بشری به ویژه در دوره اشکانی است. یکی ازاین مناطق در دشت خاوه محوطه باستانی گندمبان است.